Prawo zastawu na towarze w transporcie

W poprzednim artykule pisaliśmy o kradzieżach towaru w transporcie.

 

Jako jedną z trudności przy zgłaszaniu kradzieży wskazaliśmy sytuację, gdy przewoźnik korzysta (albo chce skorzystać) z ustawowego prawa zastawu na przewożonym towarze.

 

Co do zasady jest ono proste w użyciu.

Przewoźnik odmawia wydania towaru ze względu na poniesione dodatkowe koszty transportu.

Niewydanie towaru ma zmotywować płatnika do opłacenia przewoźnikowi poniesionych kosztów.

 

Szkopuł w tym, że prawo zastawu przewoźnik może stosować tylko w określonych przypadkach.

Zakres tych przypadków będzie różnił się w zależności od Państwa wykonywania przewozu.

 

Ustalenie czy w danej sytuacji przewoźnikowi przysługiwało prawo zastawu na towarze jest kluczowe.

Od tego zależy czy zachowanie przewoźnika jest działaniem „w wykonaniu swojego prawa” czy też przestępstwem przywłaszczenia, za które przewoźnik może ponieść konsekwencje karne.

 

W tym artykule szczegółowo opiszemy te sytuacje.

 

Zastrzegamy jednak, że informacje tu zawarte mają charakter wyłącznie podglądowy i nie stanowią porady prawnej.

Jeżeli chcecie Państwo dowiedzieć się szczegółowo, czy w danej sytuacji przysługuje Państwu (albo Państwa kontrahentowi) prawo zastawu, zapraszamy do kontaktu.

 

Prawo zastawu w przewozach krajowych po Polsce.

Polskie prawo przewozowe ma zastosowanie w przypadku przewozów krajowych wykonywanych na terenie Polski.

Najważniejsze cechy prawa zastawu według polskiego prawa przewozowego:

 

Zakres czasowy korzystania z prawa zastawu. Przewoźnik może korzystać z prawa zastawu, dopóki przesyłka znajduje się w jego władaniu.

 

Zastaw na przesyłce zabezpiecza jedynie należności z wykonywanej umowy. Przewoźnik nie może zająć przesyłki z żądaniem zapłaty frachtów wynikających z innych umów przewozu.

 

Zastaw na przesyłce zabezpiecza jedynie bieżące należności. Przewoźnik nie może żądać zapłaty frachtu, jeżeli umówił się na termin zapłaty który przypada w przyszłości.

 

Obowiązek dbałości o przesyłkę: Przewoźnik korzystający z prawa zastawu musi dbać o przesyłkę i zapewnić jej odpowiednią ochronę.

 

Zakaz sprzedaży zastawionej przesyłki. Przewoźnik nie może sprzedać zastawionej przesyłki. Jeżeli mimo zajęcia towaru w formie zastawu kontrahent wciąż nie chce rozliczyć należności z przewoźnikiem, przewoźnik może wystąpić na drogę sądową.

 

W razie wygrania sporu sądowego, przewoźnik może (za pośrednictwem komornika) przeprowadzić egzekucję ładunku objętego zastawem.

 

Prawo zastawu w transporcie międzynarodowym

 

Do transportu międzynarodowego stosujemy przepisy Konwencji CMR (Konwencji o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów).

 

Konwencja CMR reguluje prawo zastawu jeszcze bardziej restrykcyjnie niż polskie Prawo Przewozowe. Można powiedzieć, że w transporcie międzynarodowym prawo zastawu niemal nie występuje, co wynika ze skrajnego obostrzenia wymogów co do jego wykonania.

 

Konwencja dopuszcza do korzystania przez przewoźnika z prawa zastawu wyłącznie w sytuacji gdy z listu przewozowego wynika, że to odbiorca jest zobowiązany do zapłacenia frachtu przewoźnikowi.

 

Tylko wtedy przewoźnik jest uprawniony do zatrzymania towaru. Towar może zatrzymać do czasu zapłaty przez odbiorcę kwoty frachtu wynikającej z listu przewozowego albo ustanowienia przez odbiorcę innego zabezpieczenia (art. 13 Konwencji CMR),

 

Prawo zastawu w kabotażu niemieckim

Również i prawo niemieckie przewiduje prawo zastawu przewoźnika, a dokładnie niemieckie HGB (Handelsgesetzbuch) w paragrafach 441 – 443.

Najważniejsze jego cechy:

 

Możliwość zabezpieczenia starszych roszczeń. Zastawem można zabezpieczyć starsze roszczenia, wobec tego samego nadawcy lub odbiorcy. Istnieje jedynie wymóg by te roszczenia były bezsporne.

 

Wielkość zastawu. Zastaw może obejmować cały ładunek albo jego część, ale wartość zastawionego towaru nie może przewyższać roszczenia, które zabezpiecza.

 

Zakres roszczeń objętych zastawem. Zastaw zabezpiecza wszystkie roszczenia wynikające z konkretnej umowy, takie jak:

• fracht,
• opłaty celne,
• podatki
• inne wydatki.

 

Procedura wezwania do zapłaty. Przewoźnik ma obowiązek wezwania nadawcy lub odbiorcy do zapłaty za odpowiednim terminem. W razie nieuiszczenia zapłaty może sprzedać towar, choć i to może zrobić dopiero po uprzedzeniu uprawnionych.

 

Sposób sprzedaży towaru. Przewoźnik nie może sprzedać towaru z wolnej ręki. Sprzedaż przedmiotu zastawu może być wykonana wyłącznie przez wyznaczonego i zaprzysiężonego aukcjonera

 

Podsumowując, mamy do czynienia z różnymi rodzajami zastawów. Wynika to z różnych przepisów prawa które zastawy regulują.

Właśnie dlatego przed zastosowaniem prawa zastawu na towarze, zalecamy konsultację prawną.

Z chęcią doradzimy czy w konkretnej sprawie prawo zastawu przysługuje, czy też narażacie się Państwo na ryzyko popełnienia przestępstwa przywłaszczenia.

 

# prawo zastawu w transporcie

# prawo zastawu przewoźnika w Polsce

# prawo zastawu w transporcie międzynarodowym

# prawo zastawu przewoźnika w Niemczech